Gaziantep’te tarihi İpek Yolu üzerinde Yer alan Zeugma Mozaik Müzesi gerek yapısal kompleksi gerekse içinde yer alan eserleri açısından dünyanın en önemli müzeleri arasında yer alıyor. Gaziantep ziyaretinizde mutlaka uğramanız gereken müze Antep’in de en çok ziyaret edilen müzesi durumunda. .Eylül 2011 ‘de resmi olarak açılışı yapılan Zeugma Mozaik Müzesinin toplam oturum alanı 30.000 m2.
Müzeye ilk girdiğinizde bence hemen soldaki sunum odasında Zeugma antik kenti hakkındaki oniki dakikalık üç boyutlu gözlüklerle izlenen tanıtım filmini izlemelisiniz, bu kısa film ziyaretiniz öncesi size Zeugma hakkında görsel olarak çok yardımcı olacak, kentin geçmişte nasıl bir yer olduğu hakkında fikir verecektir. Müzenin projelendirilmesi, bir senaryo üzerine kurgulanmıştır, senaryonun temelini Zeugma’nın sanatsal, kültürel yönü ile günlük yaşamın detayları oluşturmaktadır. Zeugma Mozaik Müzesi bu temel fikir etrafında şekillendirilmiş. Bu nedenle Zeugma Mozaik Müzesi’nde yapılan sergilemede; o dönemde kentte yaşamış olan insanların inançları, kültürü ve günlük yaşantısını geçirdiği ortam birebir mimarisine uygun olarak sokağı, çeşmesi, duvarı ve tüm yapı taşları ile gerçek ölçüsünde ziyaretçilere sunulmaya çalışılmıştır, ziyaretçiler de bu yürüyüş yollarında gezerek kenti anlamaya çalışır. Teşhir salonlarında, farklı dillerde, eserler hakkında bilgi veren kulaklıklar ile sergi salonu gezi güzergahı üzerinde bulunan kiosklar dokunmatik ekran aracılığı ile ziyaretçilere mozaiklerin tarihçesi, kazı alanı ve müze içerisindeki konumuna yönelik bilgiler sunmakta. Yine her eserin yanında bilgilendirme plakaları da yer alıyor. Zeugma Mozaik Müzesi koleksiyonunda bulunan; Roma ve Geç Antik Döneme ait 2748 m2 mozaik, 140 m2 fresk, 4 Roma Dönemi çeşmesi, 20 sütun, 4 kireç taşından yapılmış heykel, bronz Mars Heykeli, mezar stelleri, lahitler ve mimari parçaların restorasyonu yapılarak ziyaretçilerin izlenimine sunulmuş.
Zeugma’da bulunan bir diğer önemli buluntu da Roma dönemine ait 1.50 metrelik bronz bir Mars heykeli. Eski Yunan’da savaş tanrısı olan “Ares ‘in Romalı karşılığı Mars’ın ilk temizlik bakımını yapan arkeolog Fatma Bulgan’a göre “Mars”, Roma’da çok önemli bir tanrı. Bereketi ve gücü simgelemekte. Mars, savaşçı bir tanrı ve bu karakteriyle de kente uymakta. Zeugma, ayrıca Fırat kıyısında bereketli topraklar üzerinde kurulmuş bir kent. Bu nedenle Mars, Zeugma için çok önemli. Yaklaşık bin sekiz yüz yıl toprağın altında kalan bronz heykelin üzerini sert bir kalker tabakası kaplamış ve heykelin üzerinde bir de yanık izi bulunmaktaymış. Arkeologlar bunun M.S 252’de Parthların, Zeugma’yı ele geçirerek yakıp yıkmasından kalan izler olduğunu düşünmekte…
Zeugma Mozaik Müzesi’ndeki en önemli bir diğer eser de Çingene Kızı adıyla da bilinen Mainad Mozaiği. Bu eser, özel bir odada tek başına sergilenmekte. Odanın özel tasarımının amacı ise Çingene Kızı’nın buğulu bakışlarını ortaya çıkarmak. 60’lı yıllarda Zeugma Ören Yeri’ndeki kaçak kazılarda yurt dışına çıkarılan, 1965’te Bowling Green Devlet Üniversitesi’nce 35 bin dolar karşılığında Peter Marks adlı sanat tacirinden satın alınan Zeugma Mozaikleri, o tarihten geçen yıla kadar üniversitedeki Wolfe Sanat Merkezi girişinde üzeri cam panel içinde döşenmiş vaziyette sergilenmekteydi. Çingene Kızı mozaiğinin bordüründen çalınan eserler arasında satir, pan ve maenad maskesi vile çeşitli kuş türlerinin figürleri gibi 12 parça bulunmaktaydı. Çingene Kızı Mozaiği’nin parçaları da yakın geçmişte ABD’den evine döndü.
KAYNAK: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ugur-celikkol/tarihe-bir-gecit-zeugma-antik-kenti-mozaik-muzesi-41959449
