MEHMET ÖNAL (GAZIANTEP MÜZESI ARKEOLOĞU)
Zeugma Antik Kenti’nin 1/3’ü Birecik Barajı Gölü altında kalmıştır.Ama antik kentin 2/3’ü suyun ulaşamadığı kısımdadır. Şehrin tiyatro, hamam, fresk , agora, caddeleri ve villaları toprağın altında uyumaktadır.Kazılarda çok sayıda fresk ve mozaik bulunmuştur. Gaziantep Müzesinin mevcut salonları bunların teşhir edilmesine yetmemektedir. Oysa bunlar sergilendiği an hem fresk hem de mozaikte Türkiye’de ilk sıraya yükselinecektir.Zeugma kazılarında mühür baskılarında 100 bine ulaşılarak dünya rekoru dörde katlanmıştır.Bundan sonrası için Zeugma’nın zengin kalıntılarının gün ışığına çıkarılıp burada bir açıkhava ve örenyeri müzesi inşa edilmesi için yapılması gerekenler:
1. Zeugma Kurtarma Kazılarının başarılı olması için son iki yıldır sürekli kazılmış olmasına bağlanabilir.Şayet Zeugma’da son iki yıl içerisinde; yılda 1, 1.5 ay kazı çalışması yapılsaydı Bugün Zeugma’da tıpkı Samsat gibi bilinmezliği ile sular altında kalmış olacaktı.
2.1993 yılından beri devam etmekte olan Zeugma kurtarma kazıları gösterdi ki , kazılara her yıl sadece 1 veya 1.5 aylarını ayırabilen öğrenci yetiştirmekle yükümlü olan üniversiteler kurtarma kazılarında başarısız olmaktadır.Bu sebeple uzun süreli acil kurtarma kazısı yapabilecek olan , üniversiteler değil, profesyonel kazı ekipleridir.Gaziantep Müzesi son 2 yıldır çalışmalarında bu düşünce sisteminden hareket etmiş ve gücü oranınca da bunu başarmıştır.Türkiye’de profesyonel kazı ekiplerine acilen ihtiyaç vardır.
3.Zeugma açıkhava müzesi için de Profesyonel arkeologlar çalışmalıdır.Bir kazı başkanına bağlı, açma sorumlusu arkeologlar ve bu arkeologlara bağlı her açmada en az iki arkeolog mevcut olmalıdır.
4.Profesyonel arkeologlar tarafından kazı alanında her yıl en az 8 ay kazı yapılmalıdır.Ayrıca, kazı alanında mimar ve restoratörler sürekli bulundurulmalıdır.
5.Zeugma açıkhava müzesi için yapılacak olan kazılar villaların olduğu teraslar ile resmi binaların olduğu alanlarda başlatılmalıdı, her iki çalışma alanı birbirine doğru genişleyerek gün ışığına çıkarılan kalıntılar 3 yılın sonunda açıkhava müzesi olarak ziyarete açılmalıdır.
6.Malzemeleri yayına hazırlamak için üniversiteden keramik, mimar, fresk, bronz obje, sikke uzmanları gelerek malzemeler üzerinde çalışmalıdır.